Proton, nhà cung cấp nổi tiếng với hệ sinh thái dịch vụ bảo mật và bảo vệ quyền riêng tư, vừa chính thức giới thiệu Lumo – một chatbot trí tuệ nhân tạo (AI) được thiết kế với triết lý “privacy-first” (ưu tiên quyền riêng tư) ngay từ kiến trúc nền tảng.
Điểm đáng chú ý là Lumo cung cấp hai chế độ sử dụng với trải nghiệm hoàn toàn khác biệt. Nếu muốn Lumo truy cập Internet, người dùng cần bấm nút “Web search” trước khi gửi câu hỏi. Nếu không, Lumo sẽ thông báo rằng nó không thể duyệt web hoặc truy cập dữ liệu thời gian thực.
Mặc dù điều này giới hạn khả năng xử lý các thông tin mới, nhưng bù lại, mô hình AI của Lumo được huấn luyện trên tập nguồn dữ liệu được chọn lọc nhằm giảm thiểu nguy cơ hallucination (tạo thông tin sai) và có khả năng nhận diện khi không có câu trả lời chính xác. Trong những trường hợp đó, Lumo sẽ cảnh báo người dùng và gợi ý nguồn tham khảo hoặc phương pháp tìm kiếm khác.
Cách Lumo bảo vệ quyền riêng tư của bạn
Proton tái thiết kế hoàn toàn kiến trúc của một trợ lý AI dựa trên nguyên tắc bảo mật-by-design. Cụ thể:
1. Không lưu nhật ký (No logs)
Phần lớn các công ty AI lưu lại toàn bộ lịch sử hội thoại của người dùng trên máy chủ, dẫn đến rủi ro rò rỉ dữ liệu hoặc khai thác vì mục đích lợi nhuận. Ngược lại, Lumo không lưu bất kỳ bản ghi trò chuyện nào ở phía máy chủ. Nếu người dùng lưu cuộc trò chuyện, dữ liệu đó chỉ có thể giải mã trên thiết bị của chính họ.
2. Mã hóa Zero-Access
Tất cả các đoạn chat được mã hóa zero-access encryption – cơ chế bảo mật từng được áp dụng trong Proton Mail, Proton Drive, và Proton Pass – đảm bảo ngay cả Proton cũng không thể đọc nội dung trò chuyện của người dùng. Công nghệ mã hóa này mã nguồn mở và đã được hơn 100 triệu người tin dùng.
3. Không chia sẻ dữ liệu
Không giống các “Big Tech” thường chia sẻ dữ liệu người dùng với nhà cung cấp bên thứ ba, nhà quảng cáo, hoặc cơ quan chính phủ phục vụ giám sát trực tuyến, kiến trúc no-logs + mã hóa của Lumo đảm bảo không có dữ liệu để chia sẻ. Đặt trụ sở tại châu Âu, Proton còn tuân thủ các quy định bảo vệ dữ liệu nghiêm ngặt và nằm ngoài phạm vi pháp lý của Mỹ.
4. Không dùng dữ liệu người dùng để huấn luyện AI
Hầu hết các dịch vụ AI hiện nay đều dùng hội thoại của người dùng để fine-tune (tinh chỉnh) mô hình, dẫn đến rủi ro thông tin nhạy cảm bị tái sử dụng cho câu trả lời của người khác. Lumo tuyệt đối không dùng dữ liệu hội thoại để huấn luyện, giúp bảo vệ đặc biệt cho doanh nghiệp xử lý tài liệu mật.
5. Mã nguồn mở & minh bạch
Lumo dựa trên các mô hình ngôn ngữ mã nguồn mở và vận hành tại trung tâm dữ liệu của Proton ở châu Âu. Điều này mang lại mức độ minh bạch vượt trội so với các AI assistant phổ biến như Apple Intelligence, đồng thời không hợp tác với OpenAI hay các công ty AI tại Mỹ hoặc Trung Quốc.
Các tính năng AI đảm bảo quyền riêng tư
-
Ghost mode – Khi đăng nhập, hội thoại được lưu bằng mã hóa đầu-cuối (E2EE) trong lịch sử chat. Bật Ghost mode sẽ khiến cuộc trò chuyện biến mất vĩnh viễn ngay khi đóng cửa sổ chat.
-
Web search – Tùy chọn tìm kiếm web khi cần bổ sung thông tin mới.
-
Phân tích tệp tin – Lumo có thể đọc và phân tích tài liệu người dùng tải lên, nhưng không lưu trữ dữ liệu này trên máy chủ.
-
Tích hợp Proton Drive – Dễ dàng chèn tệp E2EE từ Proton Drive vào hội thoại với Lumo.
Vì sao AI ưu tiên quyền riêng tư là cần thiết
Hàng trăm triệu người đang sử dụng các công cụ AI mỗi ngày mà không nhận thức được rằng họ đang chia sẻ dữ liệu nhạy cảm hơn nhiều so với một truy vấn Google thông thường. Điều này không chỉ đe dọa quyền riêng tư cá nhân, mà còn khiến bí mật doanh nghiệp bị rò rỉ do vô tình gửi vào các AI công cộng – nơi dữ liệu có thể bị dùng để huấn luyện mô hình hoặc truy cập bởi bên thứ ba.
Trường hợp của Meta AI là ví dụ điển hình: nội dung chat có thể bị công khai mà người dùng không hay biết. Nhiều bot AI cũng từng để lộ thông tin nhạy cảm do lỗi thiết lập, ví dụ như để mặc định mật khẩu truy cập.
Lumo chọn một hướng tiếp cận khác – không lưu trữ hội thoại, không khai thác dữ liệu người dùng, không chia sẻ với bên thứ ba, và không dùng dữ liệu để huấn luyện.
Nguồn dữ liệu huấn luyện của Lumo
Theo Lumo, mô hình được huấn luyện trên tập dữ liệu chọn lọc gồm sách, bài báo, website và tài liệu công khai tính đến tháng 10/2023. Lumo không thể duyệt web hoặc học từ hội thoại của người dùng, nhưng vẫn có khả năng xử lý và trả lời đa dạng chủ đề dựa trên nền tảng kiến thức sẵn có.
Hiện tại, điểm hạn chế duy nhất của Lumo là chưa hỗ trợ tải và xử lý trực tiếp hình ảnh. Tuy nhiên, đối với những ai coi trọng quyền riêng tư và muốn đảm bảo mọi cuộc trò chuyện AI không bị theo dõi hoặc khai thác, Lumo là một lựa chọn đáng cân nhắc.
